“Ο ΥΠΗΡΕΤΗΣ”, του Τζόζεφ Λόουζι

Με ένα κλασικό αριστούργημα συνεχίζονται οι εβδομαδιαίες προβολές επιλεγμένων ταινιών, που διοργανώνει η Λέσχη Κινηματογράφου Αγίου Νικολάου σε συνεργασία με τον Π.Α.Ο.Δ.Α.Ν.Την Τρίτη 12 Μαρτίου 2019 στις 21:30 στο κινηματοθέατρο RΕΧ, με γενική είσοδο 5€, προβάλλεται η βραβευμένη ταινία «Ο Υπηρέτης – The servant», που κυκλοφορεί σε επανέκδοση. Την δεξιοτεχνική σκηνοθεσία υπογράφει ο σπουδαίος Τζόζεφ Λόουζι, είναι Βρετανικής παραγωγής 1963, διάρκειας 116′ και πρωταγωνιστούν οι: Ντερκ Μπόγκαρντ, Τζέιμς Φοξ, Σάρα Μάιλς.

Υπόθεση: Ένας ξεπεσμένος νεαρός αριστοκράτης αγοράζει ένα σπίτι στο Λονδίνο και προσλαμβάνει έναν υπηρέτη για να τον περιποιείται. Ο υπηρέτης αρχικά μοιάζει πρόθυμος και υπάκουος, όμως αφού εδραιώνει τη θέση του στο σπίτι, αρχίζει σταδιακά να αποκτά και τον έλεγχο της ζωής του εργοδότη του. Η σχέση τους πλέον δεν καθορίζεται από τις ταξικές τους διαφορές, αλλά μετατρέπεται σε μια σχέση παράξενης εξάρτησης. Οι μεταξύ τους ρόλοι αντιστρέφονται και ο αδύναμος αριστοκράτης οδηγείται τελικά στην καταστροφή…Έχοντας εγκαταλείψει την Αμερική για πάνω από μία δεκαετία (θύμα των διώξεων του Μακάρθι), ο εγκατεστημένος στο Λονδίνο σκηνοθέτης αποφασίζει να μεταφέρει στην οθόνη το μυθιστόρημα του Ρόμπιν Μομ, «Ο Υπηρέτης». Προτείνει στον θεατρικό συγγραφέα Χάρολντ Πίντερ να επιμεληθεί τη σεναριακή διασκευή, εγκαινιάζοντας μια καρποφόρα συνεργασία μαζί του. Ο Πίντερ, με μοναδική μαεστρία αναδεικνύει τα ψυχαναλυτικά στοιχεία της ιστορίας και την μετατρέπεται σε ένα εξπρεσιονιστικό, κλειστοφοβικό ψυχολογικό θρίλερ.Οι σχέσεις ανάμεσα στον υπηρέτη και το αφεντικό του χρησιμοποιούνται σαν μια ξεκάθαρη αλληγορία της πάλης των τάξεων για εξουσία: της δυναμικής εργατικής τάξης που δεν αναγνωρίζει ηθικές αξίες και της ξεπερασμένης, παρασιτικής αριστοκρατικής τάξης, η οποία απλά συντηρεί την ισχύ της διαμέσου της κληρονομιάς και όχι από τα δικά της επιτεύγματα.Οι ταλαντούχοι δημιουργοί φροντίζουν να πάρουν ίσες αποστάσεις από τις δύο αντίπαλες πλευρές του ταξικού αγώνα. Η προσέγγιση της ταινίας, ουδέτερη, αποστασιοποιημένη και αμφίσημη, αποτρέπει κάθε συναισθηματική ταύτιση με τους χαρακτήρες. Ο υπηρέτης, απέχει πολύ από το να είναι σύμβολο της ηρωικής εργατικής τάξης, καθώς η δόλια μέθοδος του τον κάνει αντιπαθή. Επιπλέον, η «νίκη» του φαίνεται να αποσκοπεί μόνο στην ηδονοβλεπτική παρακολούθηση της πτώσης του αντιπάλου του.Η ταινία υπαινίσσεται ότι υπηρέτης και αφέντης είναι συμπληρωματικές φιγούρες, όψεις του ίδιου νομίσματος. Ενεργοποιώντας τη σκέψη και την παρατήρηση, υπερβαίνει το κοινωνικό της πλαίσιο και προβλέπει ότι η χώρα δεν θα έχει καλύτερη τύχη αν διοικείται από τον κατεργάρη, βάρβαρο υπηρέτη αντί για την ανίκανη μπουρζουαζία.Σε επίπεδο φόρμας, υιοθετεί ένα μοντέρνο σκηνοθετικό στιλ, που συνδυάζει ρεαλισμό και έλλειψη, ψυχολογικό δράμα και ατμοσφαιρικό θρίλερ. Αξιοποιεί στο έπακρον τους εσωτερικούς χώρους (σκάλες, καθρέφτες, κλειστοφοβική αίσθηση), επιβάλλει ένα υπνωτιστικό στιλιζάρισμα και αποτυπώνει σπαρακτικά, τραγικά και μεγαλοπρεπώς το πικρό τέλος μιας ολόκληρης κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας.Ο Ντερκ Μπόγκαρντ δίνει μία από τις καλύτερες ερμηνείες του, αποδίδοντας ποικιλόμορφα τις υποχθόνιες προθέσεις του υπηρέτη. Με τρεμάμενο, περιφρονητικό χαμόγελο και χαρακτηριστική προφορά, δημιουργεί μια αίσθηση αμφισημίας και δύναμης που εναλλάσσεται με την αδυναμία. Κοφτεροί διάλογοι, καίριες κοινωνικές αναφορές, εξαιρετικές ερμηνείες, αξεπέραστη σκηνοθεσία, συνθέτουν ένα κυνικό και δυσοίωνο δράμα, κλασικό και πάντα επίκαιρο.