“DHEEPAN – Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΠΑΤΡΙΔΑ”, του Ζακ Οντιάρ
Την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2016 στις 21:30, στο δημοτικό κινηματοθέατρο REX, η Λέσχη Κινηματογράφου Αγίου Νικολάου προβάλει την βραβευμένη στις Κάνες ταινία «Dheepan – O άνθρωπος χωρίς πατρίδα», που εστιάζει στο επίκαιρο θέμα της μετανάστευσης και στο σκληρό τίμημα ενσωμάτωσης στον «παράδεισο» της δύσης. Η ταινία είναι Γαλλικής παραγωγής 2015, διάρκειας 110΄, την σκηνοθεσία υπογράφει ο Ζακ Οντιάρ και πρωταγωνιστούν οι Τζεσουθασάν Αντονιθασάν και Καλιεασβάρι Σρινιβασάν. Πικρός, συγκινητικός και βαθιά πολιτικός ο Ζακ Οντιάρ («Προφήτης», «Σώμα με Σώμα»), παραμένει ταυτόχρονα κοινωνικά επίκαιρος και κινηματογραφικά διαχρονικός. Αφηγείται σε ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο με επώδυνα ρεαλιστική ματιά, μια συγκινητική ανθρώπινη ιστορία, που είναι ταυτόχρονα και ένα καυστικά επικριτικό σχόλιο για την στάση της Ευρώπης απέναντι στους μετανάστες και στα άλυτα κοινωνικά προβλήματα των πολιτών της.
Υπόθεση: Ο Ντιπάν, ένας στρατιώτης στον αντικαθεστωτικό αγώνα των Ταμίλ στη Σρι Λάνκα, αφήνει πίσω του το παρελθόν -το καίει κυριολεκτικά στην πυρά μαζί με τους νεκρούς συντρόφους του και την στολή του- με την ελπίδα να κάνει μια νέα αρχή. Για να μπορέσει να μεταναστεύσει στην Ευρώπη, συμφωνεί με μια άγνωστη γυναίκα και ένα ανήλικο ορφανό κορίτσι, να παραστήσουν την οικογένεια και να ταξιδέψουν με πλαστά διαβατήρια. Η «οικογένεια» καταλήγει στη Γαλλία και αποκτά κατάλυμα και δουλειά σε ένα συγκρότημα κατοικιών στα προάστια του Παρισιού. Οι τρεις τους υποδύονται την κανονική οικογένεια και προσπαθούν να ζήσουν μια κανονική ζωή, σε μια εχθρική κοινωνία που τους είναι παντελώς ξένη. ΄Ομως η αγριότητα των συμμοριών και των εμπόρων ναρκωτικών της περιοχής απειλεί την ισορροπία τους και το ψέμα τους σταδιακά αναδύεται στην επιφάνεια, με τον ίδιο τρόπο που ένα ανησυχητικό όνειρο επανέρχεται σαν σκιά από το παρελθόν…
Κινηματογραφώντας με νεύρο, ρεαλιστική αμεσότητα και δεξιοτεχνία, ο Ζακ Οντιάρ αντλεί από το καίριο μεταναστευτικό ζήτημα μια δυνατή όσο και βαθιά ανθρώπινη ιστορία η οποία κατόρθωσε να κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Κοιτάζει με βαθιά συμπάθεια και κατανόηση τους τρεις χαρακτήρες του και κινηματογραφεί με απλό και συνάμα συναρπαστικό τρόπο την καινούρια τους καθημερινότητα. Δίχως να παραβλέπει τις ιδιαίτερες συνθήκες της ζωής τους και όσα τους καθορίζουν, μιλά για τις «δεύτερες» ευκαιρίες και τα υλικά που χτίζουν μια οικογένεια ή ενώνουν τους ανθρώπους. Το «Dheepan» είναι ένα βαθιά γοητευτικό, τεταμένο, συγκινητικό μα ποτέ γλυκερό δράμα, που σε παρασύρει ολοκληρωτικά. Ανατρέποντας το κλισέ της ανεκτικότητας της Γαλλίας στην διαφορετικότητα, φανερώνει χωρίς εξάρσεις και εντυπωσιασμούς την άγρια καθημερινότητα μιας χώρας με δυσεπίλυτα εσωτερικά προβλήματα. Μέσα από το βλέμμα του ξένου, βλέπουμε την σύγχρονη Γαλλία σαν ένα πολυπολιτισμικό καζάνι έτοιμο να εκραγεί! Επικεντρώνει πάνω σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση απόγνωσης και όμως παλεύουν για ένα καλύτερο μέλλον. Παράλληλα με τον αγώνα ένταξης σε αφιλόξενες κοινωνίες και την μοναχική σταυροφορία ενάντια στις αντιξοότητες, παρουσιάζει και την μετωπική σύγκρουση των ηρώων με τη βία που κρύβεται γύρω και μέσα τους. Ο κεντρικός ήρωας (που δανείζει και το όνομά του στο φιλμ) κουβαλάει τη βία μαζί του, κατάλοιπο μιας αιματοκυλισμένης πατρίδας σε πόλεμο, αλλά συχνά πρέπει να αντιμετωπίσει και τη βία από το περιβάλλον, καθώς ανήκει στους κατατρεγμένους και λιγότερο ευνοημένους κατοίκους του πλανήτη.
Στην ιστορία επιβίωσης και προσωπικής του κάθαρσης, η ψυχολογική και σωματική βία κάνουν συχνά την εμφάνισή τους, είτε σαν εσωτερική βία που απαιτεί εκτόνωση, είτε σαν βία από τον περίγυρο που σε υποχρεώνει να επιλέξεις τον ρόλο του θύτη ή του θύματος. Πέρα από το ξεδίπλωμα των «χαρακτήρων» και της διαδρομής τους στον χρόνο, ο Οντιάρ δεν παραλείπει να φωτίσει και την μεγαλύτερη εικόνα. Μέσα από την διαπεραστική ιστορία τριών ανθρώπων που αναζητούν την ένταξη, μιλά για κάτι που αποτελεί πλέον μια απτή πραγματικότητα για ολόκληρη την Ευρώπη, για ολόκληρο τον δυτικό κόσμο: το όνειρο χιλιάδων ανθρώπων για τον «παράδεισο», ή έστω την διαφυγή από την κόλαση που ζουν και την διάψευση αυτής της ελπίδας. Γιατί ο παράδεισος υπάρχει μόνο στα όνειρά μας και οι σκοτεινές γωνιές της πιο επικίνδυνης ζούγκλας μοιάζουν να υπάρχουν παντού, κάτω από άλλες συνθήκες μα με τους ίδιους κανόνες: τον νόμο του ισχυρού, του ένστικτου της επιβίωσης, της ωμής κοινωνικής ή σωματικής βίας.Οι (βραβευμένες) ερμηνείες των άγνωστων ηθοποιών είναι απόλυτα ειλικρινείς και πειστικές, γεγονός το οποίο κάνει την ταινία να μοιάζει αληθινή και ρεαλιστική. Ρεαλισμός που ενισχύεται από το αμφίσημο και πικρόχολα ειρωνικό φινάλε, καθώς το ξετύλιγμα της ιστορίας μοιάζει σαν φιτίλι που καίγεται οδηγώντας σχεδόν νομοτελειακά σε κάτι αναπόφευκτο: στο ξέσπασμα που λειτουργεί σαν καταλύτης…
Συναρπαστικό από την αρχή ως το τέλος το «Dheepan», γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον και επίκαιρο λόγω της προσφυγικής κρίσης που οξύνεται όλο και περισσότερο εξ αιτίας των πολεμικών συρράξεων στην περιοχή και της απόλυτης φτώχιας που μαστίζει ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της Γης…
by ΛΕΣΧΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ