«Ο ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ», του Πωλ Φερχόφεν

Το συναρπαστικό ερωτικό θρίλερ «Ο τέταρτος άνθρωπος-De vierde man» παρουσιάζει η Λέσχη Κινηματογράφου Αγίου Νικολάου, την Πέμπτη 19 Μαρτίου 2015 στις 21:30 στο Κινηματοθέατρο REX, με ελεύθερη είσοδο. Σκηνοθέτης της ταινίας ο πολυσυζητημένος Πωλ Φερχόφεν με πρωταγωνιστές τους Τζερόεν Κράμπε και Ρενέ Σουτέντιζκ. Η ταινία είναι ολλανδικής παραγωγής 1985 και έχει αποσπάσει σημαντικά βραβεία σε πολλά φεστιβάλ ανά τον κόσμο.

ΑΦΙΣΑ

Υπόθεση: Ο Γκέραρντ Ριβ είναι ένας αλκοολικός, καιροσκόπος, αμφισεξουαλικός, αμφιλεγόμενος συγγραφέας, που κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης ισχυρίζεται ότι οι ιστορίες του «ψεύδονται την αλήθεια». Χωρίς να το συνειδητοποιεί αυτή η αινιγματική δήλωση θα σηματοδοτήσει την έναρξη μιας σειράς αλλόκοτων συμβάντων που θα τον φέρουν πολύ κοντά στην τρέλα. Επίκεντρο αυτών των συμβάντων είναι η Κριστίν, μια ελκυστική, απόμακρη γυναίκα, η οποία παρασύρει τον Γκέραρντ στον κόσμο της. Σύντομα εκείνος θα αρχίσει να αναρωτιέται αν το ψυχρό παρουσιαστικό της Κριστίν κρύβει ένα αδίστακτο δολοφόνο: έχοντας ήδη τρεις συζύγους νεκρούς στο παρελθόν της, μήπως προορίζει τον ίδιο για τη θέση …του τέταρτου ανθρώπου;

Ο σκηνοθέτης της πασίγνωστης ταινίας «Βασικό ένστικτο» κατορθώνει, στην τελευταία ταινία που γύρισε στην Ολλανδία, να συνδυάσει το σασπένς ενός κλασικού θρίλερ με έναν έντονο μεταφυσικό προβληματισμό, γύρω από τη «σύμπτωση» και τη «μοίρα», σαν καθοριστικά στοιχεία στη ζωή του ανθρώπου. Η αισθησιακή ερμηνεία των πρωταγωνιστών κινείται στα πλαίσια ενός παιχνιδιού ανάμεσα στη μοιραία γυναίκα-θύτη και στον άντρα-θύμα. Η πλούσια και σαγηνευτική χήρα μοιάζει τη μια στιγμή να κινεί τα νήματα της δράσης και την επόμενη παρουσιάζεται σαν ευάλωτο θύμα σατανικών συμπτώσεων. Oι προθέσεις και οι πράξεις της είναι αμφίσημες και ομιχλώδεις, ενώ έντονη είναι η ατμόσφαιρα παρακμής που αποπνέει το έργο.

Μεταφέροντας στον κινηματογράφο το ομότιτλο μυθιστόρημα του Τζέραλντ Ρηβ, ο Φερχόφεν δημιουργεί ένα περίπλοκο, πνευματώδες θρίλερ για τους φόβους, τις παρανοϊκές φαντασιώσεις του ήρωα και την πιθανή εκπλήρωσή τους. Καθοδηγεί προσεκτικά το θεατή, κάνοντας τον πότε να αναρωτιέται αν η γυναίκα είναι δολοφόνος και άλλες φορές αν ο συγγραφέας είναι θύμα της νοσηρής καθολικής του ανατροφής. Με δεξιοτεχνικό τρόπο καταφέρνει να κρατήσει τις λεπτές ισορροπίες, υποδεικνύοντας ότι τα όνειρα, τα προαισθήματα και οι φαντασιώσεις, έχουν τελικά ψυχολογική δύναμη που είναι ισχυρότερη από την «πραγματικότητα».

Με τόλμη και θράσος προκαλεί και φτιάχνει με απόλυτη μαεστρία ένα διφορούμενο και σκοτεινό κόσμο, στον οποίο ο κεντρικός χαρακτήρας δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα «έντομο» εγκλωβισμένο στον ιστό της πραγματικότητας. Έρμαιο των παθών του και βαθιά καθολικός κινείται σ’ έναν κόσμο φορτικών συμβολισμών, όπου η ενοχή γίνεται το βασικό μοτίβο. Το απενοχοποιημένο γυμνό σώμα και η ανθρώπινη αχόρταγη σεξουαλικότητα παίρνουν τη μορφή εφιάλτη μέσα από το φακό, σε ένα κόσμο παραισθήσεων και φαντασιώσεων όπου παύει πλέον να ξεχωρίζει η αλήθεια από το ψέμα.

Όπως δήλωσε ο ίδιος για την ταινία: «Ο τέταρτος άνθρωπος έχει να κάνει με το όραμά μου για τη θρησκεία. Κατά τη γνώμη μου, ο Χριστιανισμός δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία από τις πολλές ερμηνείες της πραγματικότητας, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο». Άρα αποφαίνεται με ιερόσυλη ειρωνεία (προς τον καθολικισμό) όλα είναι τελικά ζήτημα πίστης και φαντασίας. Άλλωστε και ο ίδιος ακολουθεί την τακτική να «ψεύδεται την αλήθεια», χειραγωγώντας τον θεατή μέσα από επιτηδευμένες εξάρσεις, χρωματικές συμπτώσεις και «πονηρά» κοντινά πλάνα. Και τελικά το στοίχημα κερδίζεται: ο θεατής είναι ο τέταρτος άνθρωπος, «ηδονοβλεψίας» στο κινηματογραφικό διφορούμενο σύμπαν του δημιουργού!